Một ngày sau khi đưa hai hải đội tác chiến vào khu vực Biển Đông, Bộ Ngoại giao Mỹ công bố trên trang web của họ hôm 12/1 bản nghiên cứu về các yêu sách hàng hải của Trung Quốc ở Biển Đông, với kết luận rằng Trung Quốc hiện nêu ra những yêu sách hàng hải bất hợp pháp đối với hầu hết Biển Đông, trong đó có một yêu sách phi pháp về quyền dựa vào lịch sử.
Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội cũng giới thiệu nội dung bản nghiên cứu trên trang Facebook của cơ quan đại diện ngoại giao này. Đại sứ quán viết rằng những yêu sách của Trung Quốc làm suy yếu nghiêm trọng thượng tôn pháp luật trên biển và nhiều điều khoản của luật quốc tế được công nhận rộng rãi như được phản ánh trong Công ước về Luật Biển.
“Vì lý do này, Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác đã bác bỏ những yêu sách này của Trung Quốc để ủng hộ trật tự hàng hải quốc tế dựa trên luật lệ ở Biển Đông và trên toàn thế giới”, Đại sứ quán Mỹ nhấn mạnh.
Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết bản nghiên cứu dài 47 trang mới công bố là ấn phẩm thứ 150 trong xê-ri các báo cáo và nghiên cứu của bộ mang tên “Các giới hạn ở các vùng biển”.
Xê-ri này gồm các bài viết, các phân tích về các vấn đề pháp lý và nguyên tắc liên quan đến những yêu sách hàng hải và phân định ranh giới cấp quốc gia, cũng như đánh giá xem những điều đó có phù hợp với luật pháp quốc tế không.
Cuộc nghiên cứu mới nhất lấy nền tảng là một phân tích của Bộ Ngoại giao Mỹ hồi năm 2014 về yêu sách “đường 9 đoạn” mập mờ của Trung Quốc đối với Biển Đông. Yêu sách này còn thường được người Việt gọi là “đường lưỡi bò”.
Kể từ năm 2014, Trung Quốc tiếp tục đưa ra yêu sách đối với một vùng rộng lớn thuộc Biển Đông, họ cũng đòi có quyền về vùng mà họ gọi là “nội thủy” và “các quần đảo bên ngoài”, tất cả những điều này đều không phù hợp với luật quốc tế thể hiện trong Công ước Quốc tế về Luật Biển 1982, Bộ Ngoại giao Mỹ nói hôm 12/1 trong lời giới thiệu về bản nghiên cứu.
Vẫn Bộ Ngoại giao Mỹ đưa ra quan điểm: “Bằng việc công bố bản nghiên cứu mới nhất này, Hoa Kỳ một lần nữa kêu gọi CHND Trung Hoa điều chỉnh các yêu sách hàng hải của họ cho phù hợp với luật quốc tế được thể hiện trong Công ước về Luật Biển, tuân thủ phán quyết mà tòa trọng tài quốc tế tuyên ngày 12/7/2016 trong vụ phân xử về Biển Đông, và Trung Quốc hãy ngừng các hành động phi pháp và cưỡng ép ở Biển Đông”.
Một ngày sau khi đưa hai hải đội tác chiến vào khu vực Biển Đông, Mỹ tuyên bố cái gọi là “quyền lịch sử” tại Biển Đông của Trung Quốc là một thuật ngữ vô nghĩa
Thứ Ba, 11 Tháng Giêng, hải đội hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson và hải đội tác chiến mẫu hạm trực thăng USS Essex cùng tiến vào khu vực Biển Đông. Phía Mỹ chưa thông báo mục đích của hai hải đội này, nhưng theo các nguồn tin hai hải đội này sẽ phối hợp hoạt động trong khu vực.
