Tổ chức phi chính phủ Human Rights Watch (HRW) hôm nay 10/08/2021 tố cáo đập thủy điện Hạ Sesan 2 do Trung Cộng tài trợ trong khuôn khổ “Con đường tơ lụa mới” đã làm đảo lộn cuộc sống của hàng ngàn dân làng, gây ra thảm họa nhân đạo tại Capuchia
Đập Hạ Sesan 2, một trong những đập thủy điện lớn nhất châu Á, được xây dựng tại điểm hợp lưu của hai nhánh lớn sông Mê Kông tại đông bắc Cam Bốt. Khi khu vực thượng nguồn bị ngập nước, phương tiện mưu sinh của các cộng đồng bản địa và người thiểu số sống dựa vào ngư nghiệp và nông nghiệp bị hủy diệt. Ngoài 5,000 người bị di dời, đập thủy điện này còn ảnh hưởng đến việc mưu sinh của hàng chục ngàn người khác ở thượng lưu và hạ lưu.
Phúc trình của HRW cho biết nhiều gia đình sống tại đây từ nhiều thế hệ đã bị buộc phải di dời sang những khu tái định cư khô cằn với số tiền bồi thường không đáng kể, thậm chí không được bồi thường. Trạm xá dột nát, không có nhân viên y tế, nước sinh hoạt không thể dùng để nấu ăn. Lượng tôm cá giảm mạnh có khi đến 2/3 vì luồng di cư của cá bị chặn. Một khảo sát năm 2009 cho thấy tất cả những người dân được hỏi đều phản đối dự án, nhưng nhà cầm quyền Cam Bốt chụp mũ những người phê phán hoặc không chịu di dời là phần tử gây rối.
Trả lời AFP, phát ngôn viên chính phủ Capuchia Phay Siphan nói rằng đập Hạ Sesan 2 có “tác động rất tích cực”, dân làng tái định cư được cấp nhà, đất và điện. Bắc Kinh khẳng định Hạ Sesan 2 có thể cung cấp 1/6 tổng lượng điện cho Capuchia, nhưng sản lượng thực tế theo HRW chưa đầy phân nửa, thậm chí chỉ 1/3 so với số liệu công bố.
Hạ Sesan 2 là công trình nằm trong chương trình “Con đường tơ lụa mới” mà nhiều dự án trên thế giới đã bị chỉ trích về sự thiếu minh bạch và hậu quả tai hại cho môi trường cũng như cư dân tại chỗ. Đập thủy điện này trị giá 780 triệu đô la, hầu hết do các ngân hàng Trung Quốc tài trợ, tập đoàn Hoa Năng Trung Quốc xây dựng.
Tác động của Hạ Sesan 2 không chỉ giới hạn ở Campuchia . Con sông dài trên 4,800 km có đa dạng sinh học chỉ đứng sau Amazon, với 1,300 loài cá. Dự án làm giảm sút sản lượng cá của toàn hệ thống sông Mê Kông, gây hậu quả nghiêm trọng cho hàng chục triệu người ở Campuchia, Việt Nam, Thái Lan và Lào phải phụ thuộc vào nguồn thực phẩm là cá tôm đánh bắt được từ con sông lớn này.
Bắc Kinh đã xây vài chục con đập trên những giòng sông và chi lưu ở Trung Quốc, Lào, Cam Bốt. Các tổ chức bảo vệ môi trường tố cáo, với việc kiểm soát lượng nước ở thượng nguồn, Trung Cộng nắm trong tay công cụ gây áp lực khổng lồ.
